Κέντρο διάδοσης επιστημονικής γνώσης και ανθρωπολογικών θεάσεων στον χώρο της ψυχικής υγείας
Τι σημαίνει τρέλα; Ψυχικός πόνος, ψυχική διαταραχή ή ψυχικές αρρώστιες; Σήμερα έχουμε πάνω από 450 διαφορετικές αναγνώσεις ψυχικών διαταραχών (μαζί με υποκατηγορίες) ενώ όταν ξεκίνησε το πρώτο DSM το 1952 περιείχε περίπου 60. Πως όμως βγαίνουν αυτές οι διαγνώσεις και τι επιπτώσεις φέρουν;
Προκειμένου να δοθεί μία από τις πολλές απαντήσεις που επιδέχεται ένα τόσο…
Διάβασε περισσότερατου εγχειρήματος της Ανθρωπόκαινου είναι η διάδοση επιστημονικής γνώσης στον χώρο της ψυχικής υγείας. Μέρος αυτού του στόχου είναι η διάβρωση των στέρεων πεποιθήσεων που διέπουν τον τομέα. Ψυχικές ασθένειες, χημικές Ανισορροπίες του εγκεφάλου, ανικανότητα εργασίας και τρέλα αποτελούν μόνο λίγα από τα στερεότυπα που αναπαράγονται τόσο από τους ανθρώπους, όσο και από επαγγελματίες ψυχικής υγείας. Τα στερεότυπα και οι βέβαιες – ιατρικόμορφες περιγραφές του ψυχικού πόνου έχουν εκτοπίσει τις ανθρώπινες αναγνώσεις του.
Οι συνεχόμενες και ανέλπιδες προσπάθειες ενός παιδιού να σπάσει την σιωπή που έχει διαλύσει την οικογένεια του, συζητώντας το ίδιο θέμα ξανά και ξανά που θεωρεί υπεύθυνο για αυτό το “κακό”. Το καθημερινό αδιέξοδο της εργασίας που όχι μόνο περιορίζει τους ανθρώπους οικονομικά αλλά συχνά τους αναγκάζει να εγκαταλείπουν το κοινωνικό και υποστηρικτικό τους δίκτυο με την υπόσχεση πως αν μετακομίσουν θα βρουν καλύτερη εργασία, μένοντας χωρικά μεταβλητοί – εργασιακά ενεργοί, ανταλλάσσοντας ουσιαστικά τον κοινωνικό βίο με τον εργασιακό. Αυτά είναι μόνο λίγα από τα παραδείγματα που ταλανίζουν τους ανθρώπους σε καθημερινή βάση και αποτελούν ανθρώπινες ιστορίες που εδράζουν στην διάδραση του ανθρώπου με το περιβάλλον του, τα αφηγήματα και τις αξίες του.
Η αποδόμηση των στερεοτύπων, εισαγωγή επιστημονικών αβεβαιοτήτων και ανθρωπολογικών θεάσεων αποτελούν στόχο πολλών ανθρώπων στον τομέα της ψυχικής υγείας. Η ανθρωπόκαινος προτείνει τις παρακάτω δράσεις.
Στόχος των εκδηλώσεων είναι η συνεύρεση των ανθρώπων στον χώρο της ψυχικής υγείας. Ανταλλαγή απόψεων, προσωπικών βιωμάτων και θεάσεων είναι απαραίτητα εργαλεία για την δημιουργία ενός άλλου αφηγήματος του ψυχικού πόνου.
Προκειμένου να αποδομηθεί ο σημερινός ιατρικόμορφος λόγος οφείλει να αναζητηθεί τι λένε οι μελέτες και πως φτάσαμε να συζητάμε για πράγματα που δεν έχουν λάβει τα ανάλογα επιστημονικά διαπιστευτήρια. Ιδιαίτερη σημασία φέρουν και οι λεγόμενες κλασσικές μελέτες που εισάγουν τα θέματα που μέχρι σήμερα διαπραγματευόμαστε. Αν και συχνά χρησιμοποιούμε την επιστήμη ως σημείο αλήθειας “το λέει η επιστήμη άρα έτσι θα είναι” απεναντίας ισχύει το ανάποδο. Η επιστήμη δεν είναι αρμόδια για την αλήθεια αλλά αρμόδια να αναδείξει τον βέλτιστο μέχρι τώρα δρόμο (μέθοδο) ώστε να φτάσουμε σε μία παραδοχή που μπορούμε να αποδεχτούμε. Δηλαδή, έχει εξίσου μεγάλη σημασία το γιατί και πως αναφέρεται κάτι όσο και τι αναφέρεται.
Δεν μπορεί να υπάρξει αφήγημα διαφορετικό από το τωρινό δίχως την συμπερίληψη των ανθρώπων που φέρουν την ανάλογη εμπειρία. Αν και στον χώρο της ψυχικής υγείας αποφεύγεται η ισότιμη συνάντηση επαγγελματιών με χρήστ(ρι)ες των υπηρεσιών, σε πολλούς τομείς υγείας ή/και επιστήμης αυτές οι συναντήσεις δεν αποτελούν ασυνήθιστες. Καθώς το ζήτημα της ψυχικής υγείας και της ανθρώπινης υπόστασης είναι τόσο σύνθετο που δεν μπορεί να καλυφθεί με όρους αλήθειας και βεβαιότητας αλλά απαιτούνται ποικίλες και συχνά αντιφατικές αφηγήσεις που προέρχονται από διαφορετικές ομάδες (λήπτ(ρι)ες, επιζώ(ντ/σ)ες, ψυχολόγοι, ψυχίατροι, νοσηλευτικό προσωπικό κ.ο.κ.
Εκπαίδευση τόσο στην διαδικασία της ψυχοθεραπείας όσο και στην ψυχοπαθολογία. Για ορισμένα εκπαιδευτικά οι άνθρωποι που φέρουν εμπειρία από τον ψυχιατρικό θεσμό έχουν δωρεάν πρόσβαση.
Αν και ο τομέας της ψυχικής υγείας είναι ιδιαίτερα νέος, η ανθρώπινη αγωνία δεν είναι. Ανέκαθεν οι άνθρωποι είχαν ανησυχίες, φόβους και ιδιαίτερες ψυχικές εμπειρίες. Ένα από τα προστάγματα της ανθρωπόκαινου είναι η αναζήτηση διαφορετικών αφηγήσεων του ψυχικού πόνου και μέσω της τέχνης καθώς η τέχνη μπορεί και συνδυάζει διαφορετικές και συχνά αντιφατικές αφηγήσεις όπως είναι η ανθρώπινη εμπειρία και οι επιστημονικές αναγνώσεις.
Συχνά στο πλαίσιο της ψυχικής υγείας οι άνθρωποι βιώνουν αδικίες είτε εντός του συστήματος ή/και σε νομικά πλαίσια κ.α. Στον χώρο παρέχονται συναντήσεις για ανθρώπους που φέρουν εμπειρία από τον ψυχιατρικό θεσμό και θέλουν μία υποστήριξη σχετικά με το τι είναι οι διαγνώσεις, που μπορούν να απευθυνθούν και ποιες είναι οι επιλογές τους. Ανάλογα με την περίπτωση μπορεί να σχεδιαστεί μία διαφορετική υποστήριξη, φυσικά στα πλαίσια του εφικτού. Σκοπός αυτών των συναντήσεων είναι έμπρακτα να μειώσουν την σύγχυση και τις συμπεριφορές αποκλεισμού που βιώνουν οι άνθρωποι. Αυτές οι συναντήσεις δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση θεραπευτικές και δεν υπάρχει καμία υποχρέωση για περαιτέρω συνεργασίες.
Η Ανθρωπόκαινος συστεγάζεται με το γραφείο του Γιώργο Μιρμίγκη. Πραγματοποιούνται συναντήσεις σε όλα τα επίπεδα της οικογενειακής – συστημικής θεραπείας, ατομικές, ζευγαριού, οικογενειακές αλλά και ανοιχτές συναντήσεις διαφόρων μελών που θεωρούν πως εμπλέκονται είτε στο πρόβλημα ή/και μπορούν να βοηθήσουν στην λύση.
Η Κραυγή ~ 1893
Έργο του Έντβαρντ Μουνκ. Αν και η αρχική ονομασία είναι «Η κραυγή της φύσης«, το αγωνιώδες πρόσωπο του πίνακα έχει γίνει σύμβολο του άγχους και της τρέλας που διέπει την ανθρώπινη ύπαρξη.
Κάπως έτσι αποφάσισε να απεικονίσει τον ψυχισμό του ο Νορβηγός καλλιτέχνης (ζωγραφική ψυχής) προερχόμενος από μία οικογένεια που φέρει μεγάλη εμπειρία ψυχικού πόνου, σωματικών ασθενειών και πένθους σε μία πλέον βιομηχανοποιημένη Ευρώπη που διέπεται από το ρεύμα του Πιετισμού που τονίζει την ατομική ύπαρξη και ευθύνη μη λαμβάνοντας σε πολλές περιπτώσεις υπόψιν της περιβαλλοντικές συνθήκες. Στην περίπτωση του ζωγράφου όπως και πολλών ανθρώπων της εποχής αυτός ο τρόπος θέασης τιμωρεί της ατομικές “αποτυχίες”.
Το άτομο δεν επικοινωνεί· μετέχει στην επικοινωνία ή γίνεται μέρος της. Μπορεί ενδεχομένως να κινείται ή να κάνει θορύβους… αλλά δεν επικοινωνεί. Ομοίως, μπορεί να βλέπει, να ακούει, να οσφραίνεται, να γεύεται ή να αισθάνεται – αλλά δεν επικοινωνεί. Με άλλα λόγια, δεν ξεκινά επικοινωνία· συμμετέχει σ’ αυτήν.
Ray L. Birdwhistel
Anthropologist
